Zazwyczaj, opisuj?c, czy komentuj?c jakie? wydarzenia polityczne, posi?kujemy si? cytatami z klasyków My?li Narodowej, które pomimo tego, ?e powsta?y co najmniej kilkadziesi?t lat temu, zachowuj? do dzi? swoj? aktualno??, zw?aszcza w odniesieniu do naszych narodowych wad i przywar, w szczególno?ci lekkomy?lno?ci w polityce, dzia?ania pod wp?ywem impulsu, uczucia czy bezpodstawnego uwa?ania si? za p?pek ?wiata, nad którego problemami ?wiat si? pochyli porzucaj?c wszystko inne. Dzi? zaproponuj? jednak PT Czytelnikom opini? obcego i to pochodz?c? z XVIII wieku. Wypowiedzia? j? Niemiec - Joachim Christoph Friedrich Schulz, badacz zjawiska rewolucji z tamtej epoki. Warto si? z ni? zapozna?, gdy? jest znów zatrwa?aj?co aktualna, za? do zachowa? ówczesnych Polaków mo?na z ?atwo?ci? przyporz?dkowa? nazwiska i nurty polityczne znane nam z codzienno?ci. To bardzo przygn?biaj?ce, ?e niczego si? ci ludzie nie nauczyli pomimo dwustu lat tragicznych do?wiadcze? i ponoszenia kolejnych kl?sk. Oto s?owa Schulza z 1795 r., z okresu, kiedy debatowano nad trzecim rozbiorem Polski (?ród?o: J. Chr. F. Schulz, Reise nach Warschau, Ein Bericht aus den Jahren 1791-1793, wyd. K. Zernack, Frankfurt/M 1982; polski przek?ad Andrzeja Kopackiego w ksi??ce Klausa Zernacka Polska i Rosja, Wiedza Powszechna, Warszawa 2000, s. 353):

"Przywódcy polskiej rewolucji, zgodnie ze swym charakterem narodowym, wykazywali si? raczej ?arliw? imaginacj? ni? trze?wym namys?em i ?e za?lepi?y ich zewn?trzne pozory sytuacji - s?dzili, ?e im sprzyja, a nie zbadali podstaw, na których si? opiera. Nie wzi?li pod uwag?, ?e Prusy tylko dlatego chwilowo wyci?ga?y r?k? do Polski, ?e jej potrzebowa?y; spodziewali si? po tym mocarstwie takiej nieostro?no?ci, i? przez wzgl?d na dopiero kszta?tuj?cego si?, s?abego sojusznika mog?oby si? poró?ni? ze straszliw? s?siadk?; oceniali gwarancje przyja?ni tego pa?stwa wedle regu? szkolnej moralno?ci, nie za? polityki, i zacz?li si? demonstracyjnie d?sa?, kiedy mówi?o o Toruniu i Gda?sku jako rekompensacie za ofiar?, któr? gotowe jest ponie?? dla Polski (...). Ponadto reformatorzy mniemali, ?e stosunki mi?dzy Rosj? a Prusami s? niezmienne; wierzyli w interwencj? Szwecji, nie dostrzegaj?c tamtejszych fermentów wewn?trznych. Milczenie Austrii poczytywali za korzystne dla siebie (...). W swoim niepoj?tym za?lepieniu zapomnieli o politycznej oczywisto?ci: ?e s?abszy, który uczestniczy w niesnaskach mi?dzy pot??niejszymi, zostanie przez nich rozdeptany, kiedy tylko uczyni? ku sobie pierwszy przyjazny krok."

Taak. Jak wida?, wg tego, rzeczywi?cie oczywistego scenariusza przebiega?y powstania XIX-wieczne i ca?y polski dramat w II wojnie ?wiatowej. To, ?e sternicy naszej nawy pa?stwowej nie czytali i nie s?uchali Dmowskiego, mo?na zrozumie? znaj?c polsk? "zdolno??" do zawi?ci wobec wspó?rodaków, ale to, ?e nie czytali Schulza, pomimo, z kolei, polskiej sk?onno?ci do zach?ystywania si? obcymi, to ju? nie tylko b??d - to g?upota i zbrodnia.